Cover

Laravel 12: Başlangıç Seviyesi Pratik Rehber

İçindekiler

Laravel Nedir?
Kurulum
İlk Projeniz
Routes (Yönlendirme)
Controllers (Kontrolörler)
Views (Görünümler)
Database (Veritabanı)
Models (Modeller)
CRUD İşlemleri
Form İşlemleri
Kimlik Doğrulama

Laravel Nedir?

Laravel, PHP ile web uygulamaları geliştirmek için kullanılan modern ve kullanıcı dostu bir framework’tür. Temiz kod yazmanızı sağlar ve birçok hazır özellik sunar.

Neden Laravel?

Kolay Öğrenilir: Anlaşılır dokümantasyon ve topluluk desteği
Hızlı Geliştirme: Hazır araçlar ve yapılar
Güvenli: Built-in güvenlik özellikleri
Modern: Güncel PHP standartları

Kurulum

Gereksinimler

PHP 8.2 veya üzeri
Composer (PHP paket yöneticisi)

Composer Kurulumu

Windows, Mac veya Linux için getcomposer.org adresinden indirin.

Laravel Projesi Oluşturma

# Yöntem 1: Laravel Installer ile (önerilen)
composer global require laravel/installer
laravel new blog

# Yöntem 2: Composer ile direkt
composer create-project laravel/laravel blog

# Proje klasörüne girin
cd blog

# Geliştirme sunucusunu başlatın
php artisan serve

Tarayıcınızda http://localhost:8000 adresini açın. Laravel hoş geldin sayfasını göreceksiniz!

İlk Projeniz

Proje Yapısı

blog/
├── app/              # Uygulama kodu
│   ├── Http/
│   │   └── Controllers/  # Controller'lar
│   └── Models/       # Veritabanı modelleri
├── config/           # Konfigürasyon dosyaları
├── database/         # Veritabanı işlemleri
├── public/           # Halka açık dosyalar (index.php)
├── resources/        # Views, CSS, JS
│   └── views/        # Blade şablonları
├── routes/           # Route tanımları
│   └── web.php       # Web route'ları
└── .env              # Ortam değişkenleri

.env Dosyası Ayarları

APP_NAME=Blog
APP_URL=http://localhost

DB_CONNECTION=mysql
DB_HOST=127.0.0.1
DB_PORT=3306
DB_DATABASE=blog
DB_USERNAME=root
DB_PASSWORD=

Veritabanı Oluşturma

MySQL’de yeni bir veritabanı oluşturun:

CREATE DATABASE blog;

Routes (Yönlendirme)

Route’lar, URL’leri uygulama kodunuza bağlar. routes/web.php dosyasında tanımlanır.

Basit Route Örnekleri

<?php
// routes/web.php

use Illuminate\Support\Facades\Route;

// Ana sayfa
Route::get('/', function () {
    return view('welcome');
});

// Hakkımda sayfası
Route::get('/hakkimda', function () {
    return 'Hakkımda sayfası';
});

// Parametreli route
Route::get('/merhaba/{isim}', function ($isim) {
    return "Merhaba, $isim!";
});

// Opsiyonel parametre
Route::get('/kullanici/{isim?}', function ($isim = 'Misafir') {
    return "Hoş geldin, $isim!";
});

Route İsimlendirme

Route::get('/iletisim', function () {
    return view('iletisim');
})->name('iletisim');

// Başka bir yerde kullanımı
$url = route('iletisim'); // /iletisim

Controllers (Kontrolörler)

Controller’lar, route mantığını organize etmenizi sağlar.

Controller Oluşturma

php artisan make:controller PostController

Basit Controller Örneği

<?php
// app/Http/Controllers/PostController.php

namespace App\Http\Controllers;

use Illuminate\Http\Request;

class PostController extends Controller
{
    // Tüm gönderileri listele
    public function index()
    {
        return view('posts.index');
    }
    
    // Tek gönderi göster
    public function show($id)
    {
        return view('posts.show', ['id' => $id]);
    }
    
    // Yeni gönderi formu
    public function create()
    {
        return view('posts.create');
    }
}

Route’larda Controller Kullanımı

<?php
// routes/web.php

use App\Http\Controllers\PostController;

Route::get('/posts', [PostController::class, 'index']);
Route::get('/posts/{id}', [PostController::class, 'show']);
Route::get('/posts/create', [PostController::class, 'create']);

Resource Controller (Hepsi Bir Arada)

php artisan make:controller PostController --resource

// Tek satırda tüm CRUD route'ları
Route::resource('posts', PostController::class);

// Bu şu route'ları oluşturur:
// GET    /posts              - index   (liste)
// GET    /posts/create       - create  (form)
// POST   /posts              - store   (kaydet)
// GET    /posts/{id}         - show    (göster)
// GET    /posts/{id}/edit    - edit    (düzenle formu)
// PUT    /posts/{id}         - update  (güncelle)
// DELETE /posts/{id}         - destroy (sil)

Views (Görünümler)

View’lar, kullanıcıya gösterilen HTML sayfalarıdır. resources/views klasöründe .blade.php uzantısıyla kaydedilir.

Basit View Oluşturma

resources/views/merhaba.blade.php

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
    <title>Merhaba</title>
</head>
<body>
    <h1>Merhaba, Laravel!</h1>
</body>
</html>

// Route'da kullanımı
Route::get('/merhaba', function () {
    return view('merhaba');
});

View’a Veri Gönderme

// Controller'da
public function show()
{
    $baslik = 'Laravel Öğreniyorum';
    $yazar = 'Ahmet Yılmaz';
    
    return view('post', [
        'baslik' => $baslik,
        'yazar' => $yazar
    ]);
    
    // Veya compact kullanarak
    return view('post', compact('baslik', 'yazar'));
}

resources/views/post.blade.php

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
    <title>{{ $baslik }}</title>
</head>
<body>
    <h1>{{ $baslik }}</h1>
    <p>Yazar: {{ $yazar }}</p>
</body>
</html>

Blade Template Engine Temelleri


{{-- Değişken yazdırma --}}
<h1>{{ $baslik }}</h1>

{{-- If-Else --}}
@if($sayi > 10)
    <p>Sayı 10'dan büyük</p>
@else
    <p>Sayı 10'dan küçük veya eşit</p>
@endif

{{-- Döngü --}}
@foreach($posts as $post)
    <article>
        <h2>{{ $post->title }}</h2>
        <p>{{ $post->content }}</p>
    </article>
@endforeach

{{-- Boş kontrol --}}
@forelse($posts as $post)
    <p>{{ $post->title }}</p>
@empty
    <p>Gönderi bulunamadı.</p>
@endforelse

Layout Kullanımı

{{-- resources/views/layouts/app.blade.php --}}
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
    <title>@yield('title', 'Blog')</title>
    <link rel="stylesheet" href="/css/app.css">
</head>
<body>
    <nav>
        <a href="/">Ana Sayfa</a>
        <a href="/posts">Gönderiler</a>
        <a href="/iletisim">İletişim</a>
    </nav>
    
    <main>
        @yield('content')
    </main>
    
    <footer>
        <p>&copy; 2025 Blog</p>
    </footer>
</body>
</html>

{{-- resources/views/posts/index.blade.php --}}
@extends('layouts.app')

@section('title', 'Tüm Gönderiler')

@section('content')
    <h1>Blog Gönderileri</h1>
    
    @foreach($posts as $post)
        <article>
            <h2>{{ $post->title }}</h2>
            <p>{{ $post->content }}</p>
        </article>
    @endforeach
@endsection

Database (Veritabanı)

Migration (Tablo Oluşturma)

# posts tablosu için migration oluştur
php artisan make:migration create_posts_table

<?php
// database/migrations/2025_xx_xx_create_posts_table.php

use Illuminate\Database\Migrations\Migration;
use Illuminate\Database\Schema\Blueprint;
use Illuminate\Support\Facades\Schema;

return new class extends Migration
{
    public function up()
    {
        Schema::create('posts', function (Blueprint $table) {
            $table->id(); // otomatik artan ID
            $table->string('title'); // başlık
            $table->text('content'); // içerik
            $table->boolean('published')->default(false); // yayında mı?
            $table->timestamps(); // created_at ve updated_at
        });
    }
    
    public function down()
    {
        Schema::dropIfExists('posts');
    }
};

# Migration'ı çalıştır (tabloyu oluştur)
php artisan migrate

Kolon Tipleri

$table->id();                  // Auto-increment ID
$table->string('name');        // VARCHAR
$table->string('name', 100);   // VARCHAR(100)
$table->text('description');   // TEXT
$table->integer('age');        // INTEGER
$table->boolean('active');     // BOOLEAN
$table->date('birth_date');    // DATE
$table->timestamps();          // created_at, updated_at

Models (Modeller)

Model, veritabanı tablonuzu temsil eden PHP sınıfıdır.

Model Oluşturma

# Basit model
php artisan make:model Post

# Migration ile birlikte
php artisan make:model Post -m

Basit Model Örneği

<?php
// app/Models/Post.php

namespace App\Models;

use Illuminate\Database\Eloquent\Model;

class Post extends Model
{
    // Tabloda hangi alanlar doldurulabilir
    protected $fillable = ['title', 'content', 'published'];
    
    // Veya hangilerinin doldurulması engellenmeli
    // protected $guarded = ['id'];
}

Model ile Veritabanı İşlemleri

use App\Models\Post;

// Yeni kayıt ekleme
$post = new Post();
$post->title = 'İlk Gönderim';
$post->content = 'Bu benim ilk blog gönderim.';
$post->save();

// Veya
$post = Post::create([
    'title' => 'İkinci Gönderim',
    'content' => 'Bu da ikinci gönderim.',
    'published' => true
]);

// Tüm kayıtları getirme
$posts = Post::all();

// Tek kayıt bulma
$post = Post::find(1); // ID'ye göre
$post = Post::where('published', true)->first();

// Güncelleme
$post = Post::find(1);
$post->title = 'Güncellenmiş Başlık';
$post->save();

// Silme
$post = Post::find(1);
$post->delete();

CRUD İşlemleri

Bir blog sistemi için eksiksiz CRUD örneği.

Controller

<?php
// app/Http/Controllers/PostController.php

namespace App\Http\Controllers;

use App\Models\Post;
use Illuminate\Http\Request;

class PostController extends Controller
{
    // Tüm gönderileri listele
    public function index()
    {
        $posts = Post::latest()->get(); // En yeniden eskiye
        return view('posts.index', compact('posts'));
    }
    
    // Yeni gönderi formu
    public function create()
    {
        return view('posts.create');
    }
    
    // Yeni gönderiyi kaydet
    public function store(Request $request)
    {
        // Doğrulama
        $request->validate([
            'title' => 'required|max:255',
            'content' => 'required|min:10'
        ]);
        
        // Kaydet
        Post::create($request->all());
        
        // Yönlendir
        return redirect()->route('posts.index')
            ->with('success', 'Gönderi başarıyla oluşturuldu!');
    }
    
    // Tek gönderiyi göster
    public function show(Post $post)
    {
        return view('posts.show', compact('post'));
    }
    
    // Düzenleme formu
    public function edit(Post $post)
    {
        return view('posts.edit', compact('post'));
    }
    
    // Güncelleme
    public function update(Request $request, Post $post)
    {
        $request->validate([
            'title' => 'required|max:255',
            'content' => 'required|min:10'
        ]);
        
        $post->update($request->all());
        
        return redirect()->route('posts.show', $post)
            ->with('success', 'Gönderi güncellendi!');
    }
    
    // Silme
    public function destroy(Post $post)
    {
        $post->delete();
        
        return redirect()->route('posts.index')
            ->with('success', 'Gönderi silindi!');
    }
}

Routes

<?php
// routes/web.php

use App\Http\Controllers\PostController;

Route::resource('posts', PostController::class);

Views

{{-- resources/views/posts/index.blade.php --}}
@extends('layouts.app')

@section('content')
    <h1>Tüm Gönderiler</h1>
    
    <a href="{{ route('posts.create') }}">Yeni Gönderi</a>
    
    @if(session('success'))
        <div class="alert alert-success">
            {{ session('success') }}
        </div>
    @endif
    
    @foreach($posts as $post)
        <article>
            <h2>{{ $post->title }}</h2>
            <p>{{ Str::limit($post->content, 100) }}</p>
            <a href="{{ route('posts.show', $post) }}">Oku</a>
            <a href="{{ route('posts.edit', $post) }}">Düzenle</a>
        </article>
    @endforeach
@endsection

{{-- resources/views/posts/create.blade.php --}}
@extends('layouts.app')

@section('content')
    <h1>Yeni Gönderi</h1>
    
    @if($errors->any())
        <div class="alert alert-danger">
            <ul>
                @foreach($errors->all() as $error)
                    <li>{{ $error }}</li>
                @endforeach
            </ul>
        </div>
    @endif
    
    <form action="{{ route('posts.store') }}" method="POST">
        @csrf
        
        <div>
            <label>Başlık:</label>
            <input type="text" name="title" value="{{ old('title') }}" required>
        </div>
        
        <div>
            <label>İçerik:</label>
            <textarea name="content" required>{{ old('content') }}</textarea>
        </div>
        
        <div>
            <label>
                <input type="checkbox" name="published" value="1">
                Yayınla
            </label>
        </div>
        
        <button type="submit">Kaydet</button>
    </form>
@endsection

{{-- resources/views/posts/edit.blade.php --}}
@extends('layouts.app')

@section('content')
    <h1>Gönderiyi Düzenle</h1>
    
    <form action="{{ route('posts.update', $post) }}" method="POST">
        @csrf
        @method('PUT')
        
        <div>
            <label>Başlık:</label>
            <input type="text" name="title" value="{{ old('title', $post->title) }}" required>
        </div>
        
        <div>
            <label>İçerik:</label>
            <textarea name="content" required>{{ old('content', $post->content) }}</textarea>
        </div>
        
        <div>
            <label>
                <input type="checkbox" name="published" value="1" 
                    {{ $post->published ? 'checked' : '' }}>
                Yayınla
            </label>
        </div>
        
        <button type="submit">Güncelle</button>
    </form>
    
    <form action="{{ route('posts.destroy', $post) }}" method="POST" 
          onsubmit="return confirm('Emin misiniz?')">
        @csrf
        @method('DELETE')
        <button type="submit">Sil</button>
    </form>
@endsection

Form İşlemleri

CSRF Koruması

Laravel, tüm POST formlarında CSRF token gerektirir:

<form method="POST" action="/kaydet">
    @csrf
    <!-- form alanları -->
</form>

Method Spoofing

HTML formları sadece GET ve POST destekler. PUT, PATCH, DELETE için:

<form method="POST" action="/posts/1">
    @csrf
    @method('PUT')
    <!-- form alanları -->
</form>

Validation (Doğrulama)

// Controller'da
public function store(Request $request)
{
    $validated = $request->validate([
        'title' => 'required|max:255',
        'email' => 'required|email|unique:users',
        'age' => 'required|integer|min:18',
        'content' => 'required|min:10'
    ]);
    
    // $validated verisi temizdir, kullanılabilir
}

Türkçe Hata Mesajları

$request->validate([
    'title' => 'required|max:255',
], [
    'title.required' => 'Başlık alanı zorunludur.',
    'title.max' => 'Başlık en fazla 255 karakter olabilir.'
]);

Eski Değerleri Koruma

<input type="text" name="title" value="{{ old('title') }}">

Hataları Gösterme

@error('title')
    <div class="error">{{ $message }}</div>
@enderror

Kimlik Doğrulama

Laravel, kullanıcı kayıt ve giriş sistemi için hazır çözümler sunar.

Laravel Breeze (Basit ve Hızlı)

# Breeze'i yükle
composer require laravel/breeze --dev

# Kurulum (Blade + Tailwind)
php artisan breeze:install blade

# Asset'leri derle
npm install
npm run dev

# Veritabanını hazırla
php artisan migrate

Bu komutlar otomatik olarak şunları ekler:

Kayıt sayfası
Giriş sayfası
Şifre sıfırlama
Email doğrulama
Profil sayfası

Kullanıcı Kontrolü

// Controller'da
use Illuminate\Support\Facades\Auth;

// Giriş yapmış mı?
if (Auth::check()) {
    // Kullanıcı giriş yapmış
}

// Mevcut kullanıcıyı al
$user = Auth::user();
$userId = Auth::id();

// Blade'de
@auth
    <p>Hoş geldin, {{ Auth::user()->name }}</p>
@endauth

@guest
    <a href="/login">Giriş Yap</a>
@endguest

Route Koruma

// Sadece giriş yapmış kullanıcılar
Route::middleware('auth')->group(function () {
    Route::get('/dashboard', [DashboardController::class, 'index']);
    Route::resource('posts', PostController::class);
});

// Sadece misafirler
Route::middleware('guest')->group(function () {
    Route::get('/login', [LoginController::class, 'show']);
    Route::get('/register', [RegisterController::class, 'show']);
});

Controller’da Auth Kullanımı

public function store(Request $request)
{
    // Mevcut kullanıcının ID'si
    $userId = auth()->id();
    
    Post::create([
        'title' => $request->title,
        'content' => $request->content,
        'user_id' => $userId
    ]);
}

// Veya
public function store(Request $request)
{
    $request->user()->posts()->create([
        'title' => $request->title,
        'content' => $request->content,
    ]);
}

Pratik İpuçları

Artisan Komutları

# Route'ları listele
php artisan route:list

# Cache temizle
php artisan cache:clear
php artisan config:clear
php artisan view:clear

# Yardım
php artisan help migrate
php artisan list

Debugging

// Değişkeni dump et ve devam et
dump($degisken);

// Dump et ve dur
dd($degisken);

// Birden fazla değişken
dd($var1, $var2, $var3);

.env Değişkenlerini Kullanma

// .env dosyasında
APP_NAME="Blog Sitem"
ADMIN_EMAIL=admin@example.com

// Kod içinde
$appName = env('APP_NAME');
$adminEmail = env('ADMIN_EMAIL', 'varsayilan@ornek.com');

String Helper’ları

use Illuminate\Support\Str;

// İçeriği kısalt
Str::limit($text, 100);

// Slug oluştur
Str::slug('Laravel Öğreniyorum'); // laravel-ogreniyorum

// Rastgele string
Str::random(10);

// Büyük/küçük harf
Str::upper($text);
Str::lower($text);
Str::title($text);

Sonuç

Bu rehber size Laravel’in temellerini öğretmek için hazırlamaya çalıştım. Öğrendiklerinizi pekiştirmek için kendi blog projenizi geliştirmeye çalışın:

Laravel kurulumu yapın
Veritabanı bağlantısını ayarlayın
Post modeli ve migration’ı oluşturun
CRUD işlemlerini tamamlayın
Authentication ekleyin
Kendi özelliklerinizi geliştirin

Daha Fazla Öğrenmek İçin

etiketler

php laravel web api rest backend mvc