Django Rehberi
Giriş
Django, Python programlama dili ile yazılmış, açık kaynaklı ve ücretsiz bir web framework’üdür.
“Mükemmeliyetçiler için son teslim tarihi olan web framework’ü” sloganıyla bilinen Django, hızlı geliştirme, güvenlik ve ölçeklenebilirlik sunar.
Django’nun Temel Mimarisi
Django, uygulama katmanlarını net şekilde ayırarak temiz bir yapı sunar.
1. MVT (Model-View-Template) Mimarisi
Django, MVC (Model-View-Controller) mimarisinin bir varyasyonu olan MVT desenini kullanır:
- Model: Veritabanı yapısını ve iş mantığını temsil eder
- View: İş mantığını işler ve template’e veri gönderir
- Template: Kullanıcının gördüğü HTML sayfalarını oluşturur
2. ORM (Object-Relational Mapping)
Django’nun en güçlü özelliklerinden biri ORM sistemidir. SQL sorguları yazmak yerine Python kodu ile veritabanı işlemlerini gerçekleştirmenizi sağlar:
# SQL yazmak yerine:
# Tüm aktif kullanıcıları getirir
users = User.objects.filter(is_active=True)
3. Admin Paneli
Django, otomatik olarak oluşturulan ve tamamen özelleştirilebilir bir admin arayüzü sunar.
Bu özellik, içerik yönetimi ve veritabanı işlemleri için hazır bir çözüm sağlar.
Django Projesi Başlatma
Kurulum ve İlk Adımlar
# Django kurulumu
pip install django
# Yeni proje oluşturma
django-admin startproject myproject
# Uygulama oluşturma
python manage.py startapp myapp
Proje ve Uygulama Yapısı
django-admin startproject→ Yeni proje oluşturur.python manage.py startapp→ Yeni uygulama başlatır.settings.py→ Proje ayarlarını içerir.urls.py→ URL yönlendirmelerini yönetir.views.py→ İş mantığı ve HTTP yanıtlarını içerir.
Model Oluşturma ve Veritabanı İşlemleri
Django’da model oluşturmak oldukça basittir:
from django.db import models
class Article(models.Model):
title = models.CharField(max_length=200)
content = models.TextField()
created_at = models.DateTimeField(auto_now_add=True)
author = models.ForeignKey('auth.User', on_delete=models.CASCADE)
def __str__(self):
return self.title
Migration işlemleri ile veritabanı değişikliklerini yönetebilirsiniz:
python manage.py makemigrations
python manage.py migrate
URL Yönlendirme ve View’lar
URL Yapılandırması
from django.urls import path
from . import views
urlpatterns = [
path('', views.home, name='home'),
path('article/<int:pk>/', views.article_detail, name='article_detail'),
]
Function-Based ve Class-Based Views
Django iki tür view sunar.
Function-based view’lar daha basit işlemler için, class-based view’lar ise daha karmaşık ve tekrar kullanılabilir yapılar için idealdir.
Template Sistemi
Django’nun template sistemi, HTML içinde Python benzeri bir sözdizimi kullanmanıza olanak tanır:
{% extends 'base.html' %}
{% block content %}
<h1>{{ article.title }}</h1>
<p>{{ article.content }}</p>
{% for comment in comments %}
<div>{{ comment.text }}</div>
{% endfor %}
{% endblock %}
Yönetim Paneli (Admin)
Django’nun güçlü admin paneli, modelleri otomatik olarak yönetim arayüzüne ekler.
from django.contrib import admin
from .models import Product
admin.site.register(Product)
Django ORM ve Sorgular
Product.objects.all()
Product.objects.filter(price__gt=100)
Product.objects.create(name="Kalem", price=15)
Django REST Framework (DRF)
Modern API geliştirmek için güçlü bir eklentidir.
from rest_framework import serializers, viewsets
from .models import Product
class ProductSerializer(serializers.ModelSerializer):
class Meta:
model = Product
fields = '__all__'
class ProductViewSet(viewsets.ModelViewSet):
queryset = Product.objects.all()
serializer_class = ProductSerializer
Güvenlik ve Kimlik Doğrulama
- CSRF koruması
- XSS önleme
- Kullanıcı yönetimi (
django.contrib.auth) - Token tabanlı kimlik doğrulama (DRF ile)
Sonuç
Django, hem basit projeler hem de büyük ölçekli uygulamalar için ideal bir framework’tür.
Hız, güvenlik ve esneklik sunar.
Doğru mimariyle kullanıldığında uzun vadede sürdürülebilir bir altyapı sağlar.
Django, geliştiricilere sadece bir framework değil, güçlü bir ekosistem sunar.